Po zapowiedzi poprawki do projektu ustawy, która gwarantuje jawność cen lokali deweloperskich, pojawiły się nowe propozycje zmian. Dotyczą one włączenia w rządowe bazy również Rejestru Cen Nieruchomości. Jest to zestawienie transakcji prowadzone przez powiaty. RCN jest obecnie słabo wykorzystywanym, a cennym źródłem informacji. W rejestrze pojawia się około 700 tysięcy transakcji rocznie.

Walka o jawność cen nowych mieszkań

Aktualnie nie ma technicznych przeszkód, aby dane z rejestru mogły pojawiać się w rządowych jawnych bazach. Aby tak się stało, niezbędne są jednak zmiany w ustawie. Obecnie dane z rejestru są dostępne, ale bez ceny, a dostęp do stawek transakcyjnych to konkretne korzyści  nie tylko dla obywateli naszego kraju. Warto też zaznaczyć, że rejestr nie obejmuje danych osobowych, więc przy ich udostępnianiu nie będzie problemu z RODO.

Profesor Adam Czerniak, zastępca prezesa Krajowego Zasobu Nieruchomości (KZN) zaznacza przy tym, że dostęp do stawek ofertowych na rynku pierwotnym w dużych miastach jest łatwiejszy. Dużo trudniej mają mieszkańcy mniejszych miejscowości, gdzie dane te są często niejawne.

Korzyści z jawności danych cenowych

Urzędnicy od jakiegoś czasu myślą też u ujawnieniu danych z bazy Ewidencji Gruntów i Budynków. Proces ten jest dość zawiły, ale korzyści z niego mogą być ogromne. Informacje z kluczowych baz, do których zalicza się też RCN, mogą pomóc śledzić rzeczywiste ceny transakcyjne, analizować lokalne trendy czy wykrywać spekulacje. Co ważne, dostęp do danych cenowych pozwala też lepiej oceniać efekty rządowych programów wsparcia. Jak widać, niesie to korzyści nie tylko dla obywateli, ale też dla rządzących.

RCN jest w tym kontekście szczególnie cenny, ponieważ zawiera szczegółowe informacje na temat każdej transakcji takie jak między innymi cena brutto nieruchomości, wysokość podatku VAT czy rodzaj rynku. Aby z nich obecnie skorzystać, trzeba złożyć odpowiedni wniosek i uiścić opłatę. Celem ustawowych zmian jest ujawnienie tych danych bezpłatnie.

Aby rządowe bazy były kompletne i zawierały rzetelne informacje, niezbędne jest usprawnienie i ujednolicenie procesu wprowadzania do nich informacji. Dziś każdy powiat robi to na własnych warunkach, przez to użyteczność rejestru jest ograniczona.

Główny Urząd Geodezji i Kartografii prowadzi co prawda prace nad częściową integracją danych w serwisie Geoportal, jednak obecnie mają one charakter poglądowy. Aby to zmienić, niezbędne są konkretne zmiany w ustawodawstwie.