Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) Tomasz Chróstny poinformował o rozpoczęciu badania rynku w zakresie stosowania tzw. klauzul waloryzacyjnych w branży deweloperskiej. Urząd sprawdzi, czy we wzorach umów deweloperskich pojawiają się klauzule waloryzujące ceny nieruchomości. Uprawnienia do zmiany ceny nie mogą bowiem prowadzić do nadużycia pozycji deweloperów i niewspółmiernego obciążania kupujących skutkami zmian warunków ekonomicznych na rynku. W ramach postępowania wyjaśniającego UOKiK weźmie pod lupę niemal 90 przedsiębiorców.

Klauzula waloryzacyjna w umowach deweloperskich

W przypadku umowy deweloperskiej określenie „waloryzacja” oznacza możliwość wzrostu ostatecznej ceny zakupu nieruchomości np. z powodu wzrostu cen materiałów budowlanych, przez co ostateczna cena domu czy mieszkania może okazać się wyższa niż ta zapisana początkowo w umowie. Panujące obecnie na rynku warunki spowodowane rosnącymi cenami materiałów, wysoką inflacją czy wyższe koszty robocizny to powody, dla których deweloperzy coraz częściej umieszczają w swoich umowach klauzule waloryzacyjne. Niestety obowiązująca ustawa z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego nie określa precyzyjnie zasad stosowania tych klauzul. Po ostatniej nowelizacji widnieje w niej jedynie zapis, że deweloper zobowiązany jest do uwzględnienia informacji o ewentualnym wzroście cen w prospekcie informacyjnym. W związku z brakiem precyzyjnych przepisów wprowadzanie tej klauzuli do umów deweloperskich coraz częściej budzi kontrowersje i zwiększa ryzyko jej nadużywania przez deweloperów w stosunku do nabywców.

UOKiK zbada zakres stosowania klauzul waloryzacyjnych przez deweloperów

Urząd rozpoczął już prace i w ramach prowadzonego postępowania wyjaśniającego wezwania do przekazania informacji oraz kompletu niezbędnych dokumentów otrzymało już 87 przedsiębiorców, a wobec jednego toczy się postępowanie wyjaśniające. Prezes UOKiK w swoich wypowiedziach podkreślał, iż konsumenci mają prawo wiedzieć, jakie zobowiązania zaciągają oraz na jakie warunki wyrażają zgodę. Zapisy muszą być więc precyzyjne. Choć jak wspomniano wyżej, ustawa dopuszcza umieszczanie w umowach tych klauzul, to prezes zwrócił też uwagę, że do tego typu postanowień w umowach należy podchodzić bardzo ostrożnie. Zarówno niestabilność rynku, jak i wahania cen są przecież charakterystyczne dla branży nieruchomości. Obecna sytuacja na rynku może zachęcać deweloperów do poszukiwania zabezpieczenia przed utratą rentowności inwestycji właśnie poprzez podwyższanie cen.  UOKiK słusznie zwraca jednak uwagę, że nie powinno się to odbywać kosztem konsumentów, poprzez przerzucanie na nich negatywnych skutków złożonej sytuacji ekonomicznej. W związku z tym prezes UOKiK zapowiedział, że każdorazowo będą badać zapisy dotyczące klauzul waloryzacyjnych pod kątem ich zgodności z prawem.