Rynek nieruchomości zmaga się z niską podażą, która przy panującym ostatnio wysokim popycie może w niedalekiej przyszłości stanowić problem. Właśnie dlatego budowa lokali czynszowych to aktualnie gorący temat. Poważnym problemem przy tego typu inwestycjach jest brak odpowiednich gruntów, szczególnie w miastach.

Głośne hasło wyborcze i co dalej?

W niedawnej kampanii wyborczej kwestia budowy lokali publicznych mieszkań czynszowych na dużą skalę była często poruszana. Z tego wniosek, że temat wróci. Nie wiadomo jednak, czy ostatecznie realizacji nie utrudniają problemy z odpowiednimi parcelami budowlanymi. W praktyce okazuje się, że w dużych miastach nie ma właściwie gdzie budować obiecanych czynszówek. Samorządowe zasoby gruntów są mniejsze niż może się wydawać. Stan ten to pokłosie sprzedaży gminnych gruntów  inwestorom prywatnym oraz często deweloperom.

GUS opublikował niedawno konkretne dane dotyczące zasobów gruntów, którymi dysponowały samorządy w 2022 roku. Raport ten jasno sugeruje, że w skali kraju istnieje problem z gminnymi gruntami nadającymi się pod zabudowę wielorodzinną. Uzbrojone działki tego typu o powierzchni większej niż 0,3 ha posiada jedynie niewiele ponad ⅓ gmin miejskich i miejsko-wiejskich. We wszystkich miastach powiatowych w zeszłym roku było 2396 ha parceli budowlanych. Po doliczeniu nieuzbrojonych działek pod bloki powierzchnia dostępnych gruntów zamknęła się w 3447 ha.

Wśród dużych miast posiadających zasoby komunalne gruntów pozytywnie wyróżniają się na przykład Gdańsk czy Zabrze. Dużo trudniejsza sytuacja jest w stolicy i w Krakowie. Tam odpowiednich parceli w rękach samorządów jest na tyle mało, że na konkretne inwestycje tego rodzaju nie ma szans. Dane GUS potwierdzają, że obecna sytuacja jest pokłosiem trwającej od wielu lat polityki wyprzedawania gruntów gminnych. Między 2020 a 2022 miasta na prawach powiatu sprzedały lub oddały 224 ha pod budowy wielorodzinne. Miało to oczywiście swoje plusy w postaci na przykład rozbudowanej infrastruktury czy zasilania samorządowej kasy przez deweloperów. Proces ten ma jednak również gorsze skutki, z którymi przyszło nam się zmierzyć właśnie teraz. Prowadzenie własnej polityki mieszkaniowej przez samorządy jest obecnie bardzo trudne.

Skąd wziąć grunty?

Na szczęście przy realizacji masowych planów budowy mieszkań czynszowych mają być brane pod uwagę również grunty należące do Skarbu Państwa. Instytucja ta posiada ponad 600 000 hektarów rozsianych po całej Polsce. Zdecydowana większość z nich to działki leśne, tereny nad wodą czy trakty komunikacyjne. Jednak należy do niej też wiele cennych gruntów nadających się pod dużą zabudowę wielorodzinną.

Co ciekawe, na cenne grunty miejskie należące do ROD od jakiegoś czasu spoglądają nie tylko deweloperzy. Niedawno pojawił się pomysł przeznaczenia tych działek na zasilenie zasobów samorządów. Przeniesienie ogródków działkowych poza miasto wraca w debacie publicznej co jakiś czas. Kryzys związany z gruntami samorządowymi może sprawić, że wreszcie zostanie urzeczywistniony.