W poniedziałek 7 marca 2022 roku Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) zwrócił się do instytucji bankowych udzielających pożyczek hipotecznych z wytycznymi, które mają na celu wdrożenie ostrożniejszych obliczeń zdolności kredytowej. Sytuacja podyktowana jest przez rosnące w ostatnim czasie koszty obsługi zadłużenia i skorelowaną z tym możliwość wzrostu ryzyka kredytowego. Banki są zobligowane do wdrożenia nowej rekomendacji maksymalnie do końca marca br., a ponadto do 5.04.2022 r. muszą poinformować organ nadzoru o działaniach, jakie zostały podjęte w tym zakresie. Co powyższe zalecenia oznaczają w praktyce i jakie będę mieć przełożenie na sytuację potencjalnych kredytobiorców?

Urzędnicy KNF rekomendują zastosowanie trzech istotnych zmian. Po pierwsze, banki powinny przy obliczaniu zdolności kredytowej uwzględnić wyższe koszty związane z utrzymywaniem gospodarstwa domowego, co jest związane z coraz wyższą inflacją. Po drugie, fundusze, które w każdym miesiącu przeznaczane są przez pożyczkobiorcę na spłaty rat oraz inne zobowiązania finansowe, mają nie przekraczać 40 proc. wynagrodzenia dla osób z niższymi dochodami oraz 50 proc. przy wyższych zarobkach. Ostatnia wytyczna KNF dotyczy wielkości buforu, jaki należy określić w przypadku kolejnych wzrostów stóp procentowych. Najnowsze zalecenie wskazuje, aby instytucje pożyczkowe przy wyliczaniu zdolności kredytowej stosowały oprocentowanie powiększone o 5 pkt  proc. Do tej pory rekomendacje Komisji informowały, aby oprocentowanie do tego typu analiz były podwyższane o 2,5 pkt proc. Jak wskazują eksperci, po wprowadzeniu w życie nowych zasad zdolność kredytowa potencjalnych pożyczkobiorców zmniejszy się o około 20-25 proc. w porównaniu do dotychczasowej, a w następnych miesiącach może jeszcze bardziej się obniżać. Totalmoney.pl pokusił się o szacunkowe wyliczenia, z których wynika, że obecnie przy kredycie na 400 tys. zł zaciągniętym na okres 25 lat rata wynosi ok. 2530 zł. Przy dotychczasowej rekomendacji KNF z buforem 2,5 pkt proc. bank musiał sprawdzić, czy potencjalny pożyczkobiorca jest w stanie płacić miesięczną ratę w wysokości 3170 zł. Po zwiększeniu buforu do 5 pkt proc. instytucje kredytowe będą zobowiązane do weryfikacji, czy klient ma zdolność opłacenia miesięcznej raty na poziomie ok. 3965 zł. To dodatkowo niemal 800 zł w zestawieniu z wcześniejszymi regulacjami.

Nadrzędny cel UKNF

Głównym celem UKNF jest, aby banki wypracowały takie rozwiązania, które skutecznie uatrakcyjnią i wypromują przygotowane przez nie oferty pożyczkowe posiadające okresowo stałe stopy procentowe. W perspektywie ma dojść do rozszerzenia pakietów kredytowych o takie, które przez cały okres kredytu będę miały stałe oprocentowanie. Bardzo ważne jest również, by taka oferta była realną alternatywą dla potencjalnych pożyczkobiorców rozważających zaciągnięcie kredytu hipotecznego, tzn. by brali ją pod uwagę w kontekście skutecznego i racjonalnego zabezpieczenia finansowego przed ewentualnym, kolejnym wzrostem oprocentowania wierzytelności.